Podstawowe prawa pasażerów dotyczą pasażerów podróżujących w granicach Unii Europejskiej oraz pasażerów rozpoczynających swoją podróż z lotnisk Unii Europejskiej i udających się do krajów trzecich bądź przylatujących na lotnisko znajdujące się na terytorium UE z kraju trzeciego.
Linia lotnicza jest zobowiązana zapewnić pasażerom opieką szczególnie w przypadkach:
Opieka ta obejmuje także zapewnienie pasażerom, bez wnoszenia przez nich żadnych dodatkowych opłat:
Prawo do opieki nie przysługuje pasażerom, których wylot jest opóźniony o mniej niż:
Osobom o ograniczonej możliwości poruszania się oraz ich osobom towarzyszącym, a także dzieciom podróżującym bez opieki, pomoc powinna być udzielona bezzwłocznie.
W przypadku odmowy przyjęcia na pokład wbrew woli pasażera albo odwołania lotu przewoźnik lotniczy jest obowiązany do wypłaty pasażerom odszkodowania w wysokości:
Kwota odszkodowania może być zmniejszona o połowę w przypadku, gdy przylot alternatywnego lotu w stosunku do planowanego nie przekracza:
Prawo do odszkodowania nie przysługuje jeśli:
Wypłata odszkodowania powinna nastąpić w formie pieniężnej jednak za zgodą pasażera (potwierdzoną na piśmie) może nastąpić w formie vouchera lub usług.
Jeśli przewoźnik lotniczy odwoła lot, odmówi przyjęcia pasażera na pokład samolotu lub lot będzie opóźniony o co najmniej 5 godzin wówczas pasażer ma prawo do odstąpienia od umowy. W takim wypadku przewoźnik musi w ciągu 7 dni zwrócić pasażerowi w formie pieniężnej 100 % poniesionych przez pasażera kosztów biletu, które są liczone po cenie zakupu biletu.
Przewoźnik jest zobowiązany do zwrotu kosztów za część lub części nie odbytej podróży oraz za część lub części już odbyte w przypadku, gdy lot nie służy już dłużej celowi pierwotnego planu podróży pasażera oraz jest zobowiązany do zapewnienia pasażerowi w najwcześniejszym możliwym terminie lotu powrotnego do pierwotnego miejsca wylotu.
Jeśli pasażer wyrazi pisemną zgodę, zwrot pełnego kosztu biletu może nastąpić w formie vouchera lub usług.
Jeżeli lot zostanie odwołany lub pasażerowi odmówi się przyjęcia na pokład samolotu, przewoźnik jest zobowiązany zapewnić zmianę planu podróży tak, aby na podobnych warunkach pasażer mógł dotrzeć do miejsca docelowego w najwcześniejszym możliwym terminie lub w terminie późniejszym jednak pod warunkiem, że termin ten będzie dogodny dla pasażera oraz przewoźnika.
Pasażerowi, który skorzystał z prawa do zwrotu pełnego kosztu biletu nie przysługuje prawo do zmiany planu podróży.
Jeżeli przewoźnik lotniczy umieści pasażera w klasie niższej niż klasa wskazana na zakupionym bilecie, przewoźnik jest obowiązany w terminie 7 dni dokonać zwrotu:
Jeżeli przewoźnik umieści pasażera w klasie wyższej niż zakupiona, nie może pobierać od pasażera żadnych dodatkowych opłat.
W przypadku odwołania lotu, odmowy przyjęcia na pokład czy opóźnienia lotu o co najmniej 2 godziny przewoźnik jest obowiązany pisemnie poinformować pasażerów o przepisach mówiących o podstawowych prawach pasażerów oraz o prawie do odszkodowania i opieki.
Dostawcy usług lotniczych mają obowiązek przekazania informacji pasażerom o tożsamości przewoźnika lub przewoźników lotniczych wykonujących przelot. Informacja ta ma na celu m.in. umożliwienie pasażerom sprawdzenie czy dany przewoźnik nie znajduje się we wspólnotowym wykazie przewoźników lotniczych posiadających zakaz wykonywania lotów w ramach Wspólnoty.
W sytuacji, gdy lot obsługuje przewoźnik wpisany na taką listę może dojść do odwołania lotu i wówczas pasażerowi przysługuje prawo do zmiany planu podróży lub prawo do zwrotu pełnej ceny biletu, pod warunkiem, że pasażer wybrał rezygnację z lotu, gdy lot ten nie został odwołany.
W przypadku naruszenia któregoś z podstawowych praw pasażer ma możliwość wniesienia skargi na przewoźnika. Skargę można wnieść tylko po uprzednim wyczerpaniu postępowania reklamacyjnego.
W Polsce organem uprawnionym do rozpatrywania skarg pasażerów jest:
Szczegółowe informacje dotyczące sposobu wniesienia skargi można uzyskać w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego.
W innych przypadkach niewykonania lub nienależytego wykonania przez przewoźnika lotniczego zobowiązania wynikającego z umowy przewozu, a w szczególności w sprawach bagażu oraz uszkodzenia ciała lub zgonu wskutek wypadku podczas lotu, pasażer może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.
Przepisy dotyczące podstawowej ochrony praw pasażerów nie dotyczą osób, które podróżują bezpłatnie lub na podstawie taryfy zniżkowej, która nie jest bezpośrednio lub pośrednio dostępna powszechnie. Wyłączenie to nie dotyczy osób korzystających ze zniżek lub zwolnień na podstawie programu lojalnościowego lub innego programu komercyjnego.